اِواسیم – بواسیزومب

عملکرد و موارد مصرف بواسیزومب Bevacizumab

عامل آنتی نئوپلاستیک، آنتی بادی منوکلونال، مهارکننده فاکتور رشد اندوتلیال عروقی.

سرطان متاستاتیک روده بزرگ

در بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک (پیشرونده) روده بزرگ، بواسیزومب به عنوان درمان خط اول و یا دوم همراه با دیگر داروهای شیمی درمانی تجویز می گردد.

سرطان سلول غیر کوچک ریه (NSCLC)

در بیماران مبتلا به سرطان ریه از نوع سلول غیر کوچک غیر قابل برداشت با جراحی، پیشرونده در موضع، متاستاتیک و یا راجعه؛ بواسیزومب همراه با دیگر داروهای شیمی درمانی تجویز می گردد.

گلیوبلاستومای راجعه

بواسیزومب در درمان گلیوبلاستومای راجعه تجویز می گردد.

 

سرطان متاستاتیک سلول های کلیوی

در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته یا متاستاتیک کلیه بواسیزومب در ترکیب با اینترفرون آلفا تجویز می گردد.

 

سرطان متاستاتیک، پایدار و یا راجعه دهانه رحم

در بیماران مبتلا به سرطان متاستاتیک، پایدار و یا راجعه (تکرار شونده) دهانه رحم، بواسیزومب در ترکیب با دیگر داروهای شیمی درمانی تجویز می گردد.

مکانیسم اثر

بواسیزومب یک آنتی بادی منوکلونال نوترکیب انسانی است که به صورت انتخابی به پروتئین پوشاننده جدار عروق خونی و لنفاوی، به نام فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF)، متصل می شود. بواسیزومب از طریق اتصال به فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF)، خنثی سازی آن و جلوگیری از اتصال آن به گیرنده های اندوتلیال (1-Flt و KDR) موجب مهار تکثیر اندوتلیال و تشکیل عروق خونی جدید و در نتیجه تعویق در رشد سایر بافت ها، از جمله بافت های متاستاتیک می شود. مهار تشکیل عروق خونی، مانع از رسیدن مواد غذایی و اکسیژن به تومورهای سرطانی می شود. از این رو رشد تومورهای سرطانی کم و یا متوقف می گردد.

روش تجویز

اواسیم به صورت انفوزیون وریدی در مراکز مجهز درمانی تزریق می شود.

:انفوزین اول

اولین دوز مصرفی دارو باید در طول مدت 90 دقیقه به صورت انفوزیون وریدی تزریق شود.

:انفوزیون های بعدی

اگر انفوزیون اولیه برای بیمار قابل تحمل بود، انفوزیون دوم می تواند در طول مدت 60 دقیقه صورت گیرد.

در صورت قابل تحمل بودن انفوزیون دوم، تزریق های بعدی در طول مدت 30 دقیقه انجام خواهند شد.

:نحوه آماده سازی

اواسیم یک محلول غلیظ است که باید قبل از تجویز داخل وریدی رقیق شود. این محلول نباید به صورت یکباره و بولوس وریدی تزریق شود.

در صورت مشاهده هرگونه ذره و یا تغییر رنگ محلول، از مصرف آن خودداری شود.

مقدار لازم و مورد نیاز از اواسیم را در حجم کلی 100 میلی لیتر محلول تزریقی داخل عروقی کلرید سدیم 9/0 درصد (نرمال سالین) رقیق نمایید.

از مخلوط کردن اواسیم با داروهای دیگر و یا محلول های حاوی دکستروز خودداری کنید.

:احتیاطات لازم برای نگهداری، مصرف و دور ریختن دارو

این دارو هیچ گونه مواد نگهدارنده ضد میکروبی و یا ضد باکتری ندارد؛ بنابراین، هنگام آماده سازی از روش های آسپتیک و مواد استریل یک بار مصرف استفاده کنید. داروهای تزریقی قبل از مصرف می بایست از لحاظ وجود ذرات یا تغییر رنگ به طور چشمی بررسی شوند.

از نقطه نظر میکروبیولوژی، محلول رقیق شده آماده برای انفوزیون داخل وریدی می بایست بلافاصله مورد استفاده قرار گیرد. اگر بلافاصله از آن استفاده نشود، و در صورتی که رقیق سازی در شرایط آسپتیک کنترل شده و معتبر انجام گرفته باشد، محلول آماده شده جهت انفوزیون به مدت 8 ساعت در دمای 2 تا 8 درجه سانتی گراد پایدار و قابل مصرف می باشد.

هنگامی که مقدار اواسیم مورد استفاده استخراج گردید، باقیمانده آن می بایست دور ریخته شود؛ زیرا این دارو حاوی مواد نگهدارنده نمی باشد.

هرگونه دارو و یا ضایعات در تماس با آن باید طبق قوانین کشوری امحا گردد.

این فرآورده دارویی نباید بعد از تاریخ انقضای درج شده بر روی بسته  بندی استفاده شود.

:مقدار تجویز

تجویز اواسیم باید تحت نظارت پزشک متخصص و در مراکز درمانی مجهز، به صورت انفوزیون وریدی صورت گیرد. دوز اواسیم با توجه به وزن بدن و نوع سرطان محاسبه می شود.

:دوز توصیه شده برای انواع مختلف سرطان به شرح زیر است

:سرطان متاستاتیک روده بزرگ

تزریق وریدی 5 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن، هر 2 هفته یک بار، همراه با شیمی درمانی bolus-IFL .

تزریق وریدی 10 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن، هر 2 هفته یک بار، همراه با شیمی درمانی FOLFOX4 .

تزریق وریدی 5/7 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن، هر 3 هفته یک بار، همراه با رژیم های درمانی بر پایه فلوئوروپیریمیدین در بیمارانی که پس از دریافت رژیم های خط اول شامل بواسیزومب دچار پیشرفت بیماری شده اند.

:سرطان سلول غیر کوچک ریه (NSCLC)

دوز پیشنهادی بواسیزومب، تزریق وریدی 15 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن، هر 3 هفته یک بار، در ترکیب با رژیم شیمی درمانی کربوپلاتین و پکلیتاکسل، برای 6 دوره درمانی می باشد.

:گلیوبلاستومای راجعه

دوز پیشنهادی بواسیزومب، تزریق وریدی 10 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن، هر 2 هفته یک بار، به صورت تک درمانی می باشد.

:سرطان متاستاتیک سلول های کلیوی

دوز پیشنهادی بواسیزومب، تزریق وریدی 10 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن، هر 2 هفته یک بار، همراه با اینترفرون آلفا می باشد.

سرطان متاستاتیک، پایدار و یا راجعه دهانه رحم:

دوز پیشنهادی بواسیزومب، تزریق وریدی 10 میلی گرم در هر کیلوگرم وزن بدن، هر 3 هفته یک بار، در ترکیب با پکلیتاکسل و سیسپلاتین یا توپوتکان می باشد.

:جمعیت های خاص

:کودکان

ایمنی و اثربخشی بواسیزومب هنوز در کودکان مشخص نشده است؛ از این رو استفاده از بواسیزومب در افراد زیر 18 سال توصیه نمی شود.

:سالمندان

مطالعات نشان می دهند احتمال تشکیل لخته های خونی در افراد بالای 65 سال بیشتر از جوانان است.

:موارد منع مصرف

حساسیت به ماده موثره، هریک از مواد جانبی و پروتئین موشی

بارداری

متاستاز سیستم عصبی مرکزی درمان نشده

:هشدارها و موارد احتیاط

:حفره های دستگاه گوارش و فیستول

بیماران تحت درمان با بواسیزومب در معرض ریسک بالاتری برای ابتلا به فیستول یا حفره در قسمت های مختلف بدن، به ویژه در دستگاه گوارش و یا بین واژن و مقعد هستند. احتمال بروز فیستول و حفره در دستگاه گوارش در بیمارانی که قبلا پرتودرمانی در ناحیه لگن داشته اند بیشتر است. احتمال بروز فیستول ها در مبتلایان به سرطان دهانه رحم و دریافت کننده بواسیزومب، بیشتر از گروهی است که شیمی درمانی دریافت کرده اند. بیشتر فیستول ها، 6 ماه بعد از دریافت اولین دوز بواسیزومب رخ داده اند. از تجویز بواسیزومب در بیماران مبتلا به سرطان تخمدان که شواهد درگیری رکتوسیگموئید، درگیری روده و یا علایم بالینی انسداد روده دارند، خودداری کنید. در صورت بروز حفره در دستگاه گوارش و یا تشکیل فیستول های درجه 4، مصرف بواسیزومب را قطع نمایید.

:جراحی و عوارض بهبود زخم

درمان با بواسیزومب باید از 28 روز قبل از انجام جراحی برای بیماران متوقف گردد. هم چنین از تجویز بواسیزومب برای بیماران، 28 روز پس از انجام جراحی های ماژور و یا تا زمانی که زخم به میزان کافی بهبود یابد، خودداری شود.

درمان با بواسیزومب در بیمارانی که دچار مشکل در ترمیم زخم شده اند و نیاز به مداخلات پزشکی دارند، می بایست متوقف گردد.

در صورت امکان ، بهتر است، حداقل 6 تا 8 هفته پس از قطع بواسیزومب برای اقدامات مهم جراحی صبر کنید.

:نارسایی قلبی

بواسیزومب ممکن است باعث مسمومیت برگشت پذیر میوکارد یا تشدید اختلال عملکرد میوکارد شود. بواسیزومب در ترکیب با شیمی درمانی مبتنی بر آنتراسایکلین تجویز نمی شود. در مطالعات انجام شده، میزان نارسایی قلبی (HF) در بیمارانی که از قبل آنتراسایکلین دریافت کرده بودند و به تازگی بواسیزومب همراه با شیمی درمانی دریافت کرده اند، در مقایسه با بیمارانی که شیمی درمانی به تنهایی انجام داده اند بیشتر بوده است. مصرف بواسیزومب در بیمارانی که به نارسایی قلبی مبتلا می شوند، می بایست قطع شود.

:خونریزی

بواسیزومب خطر خونریزی را افزایش می دهد. این دارو می تواند منجر به دو الگوی خونریزی متمایز شود؛ خونریزی خفیف (معمولا اپیستاکسی گرید 1) یا خونریزی شدید. در بیماران با سابقه اخیر هموپتزی (دفع بیشتر از 5/2 میلی لیتر خون)، از بواسیزومب استفاده نکنید. تجویز بواسیزومب در بیمارانی که دچار خونریزی های درجه 3 یا 4 شده اند، می بایست قطع شود.

:ترومبوامبولی

مصرف بواسیزومب هنگامی که در ترکیب با شیمی درمانی استفاده می شود، احتمال بروز حوادث ترومبوامبولیک، از جمله سکته مغزی، سکته قلبی، حمله ایسکمیک گذرا، و آنژین را افزایش می دهد. در مطالعات انجام شده بیشترین احتمال عوارض ترومبوتیک در بیماران مبتلا به گلیوبلاستوما، گزارش شده است. سابقه وجود لخته های خون، دیابت و سن بالای 65 سال، احتمال بروز این عارضه را افزایش می دهد.

:افزایش فشار خون

بواسیزومب ممکن است باعث ایجاد و یا بدتر شدن فشار خون بالا شود. فشار خون بالای شدید در بیماران دریافت کننده بواسیزومب در مقایسه با بیمارانی که فقط شیمی درمانی دریافت می کنند، بیشتر گزارش شده است. با استفاده از دارو درمانی، فشار خون بیماران می بایست کنترل شود. در طول درمان با بواسیزومب، فشار خون بیمار می بایست به صورت منظم هر 2 تا 3 هفته اندازه گیری شود. هم چنین لازم است که پایش فشارخون پس از قطع درمان نیز ادامه یابد. از درمان با بواسیزومب در بیماران مبتلا به فشار خون بالای کنترل نشده خودداری کنید (پس از کنترل فشارخون می توانید تجویز بواسیزومب را ادامه دهید). در بیمارانی که دچار بحران فشار خون یا انسفالوپاتی ناشی از فشار خون بالا هستند، مصرف بواسیزومب را قطع کنید.

:سندرم انسفالوپتی برگشت پذیر خلفی

مواردی از سندرم انسفالوپتی برگشت پذیر خلفی

(pos terior reversible encephalopathy syndrome)

در دریافت کنندگان بواسیزومب گزارش شده است. علائمی مثل سردرد، گیجی، تشنج، کمبود انرژی و یا احساس خستگی، مشکل بینایی و یا اختلالات عصبی ممکن است بین16 ساعت تا 1 سال پس از شروع درمان با بواسیزومب ایجاد شود. از MRI جهت تشخیص سندرم PRES استفاده نمایید و در صورت بروز آن، تجویز بواسیزومب را قطع کنید. در مورد ایمن بودن شروع مجدد بواسیزومب پس از رفع علایم، اطلاعات کافی در دست نمی باشد.

:آسیب کلیوی یا پروتئینوری

مصرف بواسیزومب ممکن است با افزایش احتمال پروتئینوری همراه باشد. بر اساس مطالعات انجام شده میانگین زمانی شروع پروتئینوری تقریبا 6 ماه پس از مصرف دارو بوده است. مانیتورینگ پروتئینوری توسط نوار ادراری در بیماران توصیه می شود. احتمال بروز سندرم نفروتیک با داروی بواسیزومب بسیار ناچیز است. در صورت بروز سندرم نفروتیک، مصرف بواسیزومب را قطع کنید.

:واکنش های مربوط به انفوزیون

در طول دریافت انفوزیون، محل تزریق از لحاظ بروز واکنش های ناشی از انفوزیون (لرز، تب، تنگی نفس، تاکی کاردی، فشار خون بالا، خارش، استفراغ) به دقت پایش شود. واکنش های مربوط به انفوزیون (فشار خون بالا، بحران فشار خون بالا (همراه با علائم و نشانه های عصبی)، خس خس سینه، کاهش اشباع اکسیژن، حساسیت بیش از حد، درد قفسه سینه، سردرد، تعریق) ممکن است با اولین تزریق رخ دهد (نا شایع). احتمال بروز واکنش های شدید با دارو نادر است. در صورت بروز علایم بالینی واکنش های حین تزریق، تزریق را متوقف کرده و بعد از برطرف شدن علایم، انفوزیون را با سرعت کمتر ادامه دهید. درصورت بروز واکنش های شدید حین انفوزیون، مصرف بواسیزومب را قطع کرده و درمان پزشکی مناسب را انجام دهید (اپی نفرین، کورتیکواستروئیدها، آنتی هیستامین های وریدی، گشادکننده های برونش و/یا اکسیژن درمانی).

:نکروز استخوان فک

بر اساس مقاله ای که توسط انجمن جراحان فک و صورت آمریکا منتشر شده است، استئونکروز فکی (ONJ) مربوط به دارو با بیس فسفونات ها و داروهای ضدسرطان مانند بواسیزومب که برای استئوپوروزیس یا بدخیمی ها تجویز می شوند، مشاهده شده است. از عوامل خطر ساز برای ONJ می توان به جراحی های دندانپزشکی (کشیدن دندان یا کاشت دندان)، بیماری التهابی دندان و لثه و استفاده همزمان از کورتیکواستروئیدها اشاره کرد. حفظ بهداشت دهان و دندان در طول مصرف بواسیزومب الزامی است. در طول درمان با بواسیزومب در صورت مشاهده علایمی مانند درد، شل شدن دندان، تورم، ترشح یا زخمی که التیام نمی یابد، بیمار می بایست به جراح دندانپزشک ارجاع داده شود.

:عوارض چشمی

بواسیزومب برای درمان انواع مختلف سرطان با تزریق داخل وریدی استفاده می شود و برای تزریق داخل چشم کاربرد ندارد. هنگامی که بواسیزومب به طور مستقیم به داخل چشم تزریق می شود (استفاده غیر لیبل)، عوارض جانبی مختلف مانند عفونت یا التهاب چشم، قرمزی چشم، مگس پران، چشم درد، دیدن جرقه های نور، کاهش بینایی، افزایش فشار چشم و خونریزی در چشم ممکن است رخ دهد.

:عفونت

شمارش افتراقی سلول های خونی (.CBC diff) پیش از شروع درمان و در هر سیکل درمانی ارزیابی شود. در صورت کاهش میزان گلبول های سفید خون و یا بروز علائم عفونت مانند تب، زخم در دهان و یا آبسه پوستی، بیمار بررسی مجدد شود.

:اثرات دارو بر توانایی رانندگی و کار با ماشین آلات

بواسیزومب اثر قابل توجهی بر روی توانایی افراد در هنگام رانندگی و کار با ماشین آلات ندارد.

:باروری، حاملگی و شیردهی

:باروری/ حاملگی

بواسیزومب یک مهار کننده فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) است. به طور معمول VEGF برای بارداری و حفظ حاملگی مورد نیاز می باشد. بر اساس یافته های مطالعات حیوانی و همچنین بر اساس مکانیسم عملکرد دارو، در صورت استفاده در دوران بارداری ممکن است موجب آسیب به جنین شود. اطلاعات کمی در مورد زنان باردار تحت درمان با بواسیزومب در دست است. نتایج یک مطالعه نشان می دهد که تجویز سیستمیک بواسیزومب باعث ایجاد سندرم شبه پره اکلامپسی در زنان غیرباردار می شود. همچنین به دنبال تجویز داخل رحمی آن، پره اکلامپسی در یک زن باردار گزارش شده است. بنابراین تجویز بواسیزومب در دوران بارداری ممنوع است؛ مگر این که نفع مورد انتظار بیشتر از خطر بالقوه استفاده دارو باشد.

زنان در سنین باروری باید در طی درمان با بواسیزومب و تا 6 ماه بعد از آن از روش های جلوگیری از بارداری استفاده کنند.

خانم های غیریائسه ممکن است دچار اختلال یا قطع عادت ماهانه و اختلال در باروری شوند.

:شیردهی

هنوز مشخص نشده است که بواسیزومب در شیر انسان ترشح می شود یا خیر؛ در هر حال، با در نظر گرفتن ترشح ایمونوگلوبولین ها در شیر مادر، مادران تحت درمان با بواسیزومب می بایست در طول دوره درمان و 6 ماه بعد از درمان، از شیردهی اجتناب کنند.

:تداخلات دارویی

در حال حاضر تداخل بالینی معناداری از لحاظ اثر فارماکوکینتیکی بواسیزومب با داروهای ایرینوتکان، اینترفرون آلفا، کربوپلاتین و پکلیتاکسل مشاهده نشده است.

استفاده همزمان بواسیزومب با آنتراسایکلین ها ممکن است خطر بیماری های قلبی را افزایش دهد. از تجویز همزمان این داروها اجتناب شود.

استفاده همزمان بواسیزومب همراه با سورافنیب ممکن است خطر سندرم دست و پا (قرمزی، تورم و پوسته ریزی دست یا پا) را افزایش دهد. همچنین استفاده همزمان این دارو با سونیتینیب مالئات می تواند باعث به وجود آمدن انواع مختلف کم خونی شود و از این رو باید از استفاده آن همراه با بواسیزومب اجتناب شود.