پماکسا در درمان سرطان مصرف میشود.
پماکسا همراه با سیسپلاتین به بیمارانی که قبلا شیمی درمانی نشدهاند، تجویز میگردد. سیسپلاتین داروی ضد سرطان دیگری است که برای درمان مزوتلیوما بدخیم پلور (نوعی سرطان که بر لایه سطحی ریه تاثیر میگذارد) استفاده میشود.
پماکسا در ترکیب با سیسپلاتین برای درمان اولیه بیماران در مراحل پیشرفته سرطان ریه نیز تجویز میشود.
اگر سرطان ریه در مراحل پیشرفته بیماری باشد، اگر به درمان پاسخ داده شده است، یا تومور تا حد زیادی پس از شیمی درمانی اولیه بدون تغییر باقیمانده است، میتوان پماکسا را تجویز کرد.
پماکسا همچنین برای درمان بیماران در مراحل پیشرفته سرطان ریه که پس از شیمی درمانی اولیه بیماری پیشرفت کرده است، استفاده میشود.
از پماکسا استفاده نکنید:
هشدارها و احتیاط ها
قبل از مصرف دارو حتما با پزشک و یا داروساز خود صحبت کنید.
اگر در حال حاضر و یا قبلا مشکل کلیه داشتهاید، قبل از مصرف دارو حتما با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید، شاید شما قادر به مصرف پماکسا نباشید.
قبل از هر تزریق، باید نمونه خون خود را جهت بررسی عملکرد کافی کلیه و کبد و داشتن سلولهای خونی کافی برای مصرف پماکسا چک کنید. ممکن است پزشک بسته به شرایط عمومی شما و اینکه تعداد سلولهای خونی شما بسیار کم باشد، تصمیم بگیرد دوز مصرف را تغییر دهد و یا درمان شما را به تاخیر بیاندازد.
اگر سیسپلاتین مصرف میکنید، پزشک شما مطمئن خواهد شد که آب کافی به بدن شما رسیده است و بمنظور جلوگیری از استفراغ، قبل و بعد از مصرف سیسپلاتین تحت درمان مناسب هستید.
اگر تا به حال پرتو درمانی شدهاید و یا قصد انجام آن را دارید، لطفا به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است واکنش زود یا دیر هنگام ناشی از اشعه با پماکسا داشته باشید.
اگر به تازگی واکسینه شدهاید، لطفا به پزشک خود اطلاع دهید، زیرا ممکن است باعث بروز عوارض مصرف پماکسا شود.
اگر مبتلا به بیماری قلبی هستید و یا سابقه بیماری قلبی دارید، لطفا به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر دارای تجمع مایع در اطراف ریههای خود هستید، پزشک شما ممکن است قبل از تجویز پماکسا، تصمیم به حذف مایع نماید.
کودکان و نوجوانان
ماکسا به کودکان تجویز نمیشود.
اگر در حال مصرف دارویی برای درد یا التهاب (تورم) مانند “داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی” (NSAID ها) و یا داروهای خریداری شده بدون نسخه پزشک (مثل ایبوپروفن) هستید، به پزشک خود اطلاع دهید. انواع بسیاری از NSAID ها با مدت زمانفعالیت متفاوت وجود دارد. بر اساس تاریخ برنامهریزی شده برای تزریق پماکسا و یا وضعیت عملکرد کلیه شما، لازم است که پزشک توصیههایی راجع به اینکه کدام دارو را میتوانید مصرف کنید و چه زمانی باید آن را مصرف کنید به شما داشته باشد. اگر داروهای NSAID مصرف میکنید، در صورت مطمئن نبودن از پزشک و یا داروساز خود سوال کنید.
اگر به تازگی از هر داروی دیگری از جمله داروهای بدون نسخه مصرف داشتهاید، لطفا به پزشک معالج و داروساز خود اطلاع دهید.
بارداری، شیردهی و باروری
اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. از مصرف پماکسا در دوران بارداری خودداری نمایید. پزشک شما از خطر بالقوه مصرف پماکسا در دوران بارداری با شما صحبت خواهد کرد. زنان باید از قرصهای ضد بارداری موثر طی مصرف پماکسا استفاده کنند.
اگر در حال شیردهی هستید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید. شیردهی باید طی درمان با پماکسا قطع شود.
به مردان توصیه میگردد طی درمان با پماکسا و تا 6 ماه پس از آن بچهدار نشوند. بنابراین باید از قرصهای ضد بارداری طی درمان با پماکسا و تا 6 ماه پس از آن استفاده کنند. چنانچه طی دوره درمان یا 6 ماه پس از آن، مایل به فرزندآوری باشید، با پزشک خود و یا داروساز مشورت کنید. شاید مایل باشید پیش از درمان خود، در خصوص ذخیره سازی اسپرم مشورت کنید.
رانندگی و استفاده از ماشین آلات
پماکسا میتواند موجب احساس خستگی شود، بنابراین در هنگام رانندگی یا کار با ماشینآلات احتیاط کنید.
دوز مصرفی پماکسا 500 میلیگرم به ازای هر متر مربع از سطح بدن است. وزن و قد شما اندازهگیری میشود تا مساحت بدن شما بدست آید. پزشک شما از این مساحت استفاده خواهد نمود تا دوز مناسب را برای شما تعیین نماید. ممکن است بسته به تعداد سلولهای خونی و شرایط عمومی شما، دوز مصرف تعدیل شود و یا درمان به تاخیر افتد.
ویال را به آرامی بچرخانید تا پودر کاملا حل شود. محلول ایجاد شده شفاف بوده و طیف رنگی آن بیرنگ یا زرد و یا زرد متمایل به سبز است.
محلول آماده شده باید قبل از مصرف رقیق گردد. محلول آماده شده باید با 100 میلیلیتر محلول تزریقی سدیم کلراید 9 میلیگرم در میلیلیتر (0/9 %)، فاقد ماده نگهدارنده رقیق شود و به روش انفوزیون وریدی به مدت بیش 10 دقیقه تزریق گردد.
معمولا هر سه هفته یکبار، تزریق خواهید داشت.
هنگام مصرف پماکسا همراه با سیسپلاتین
پزشک یا داروساز دوز مورد نیاز شما را بر اساس قد و وزن شما تنظیم میکند. سیسپلاتین نیز به روش تزریق انفوزیون وریدی تجویز میشود و زمان تزریق آن، حدود 30 دقیقه پس از پایان تزریق پماکسا است. تزریق سیسپلاتین تقریباً 2 ساعت طول میکشد.
معمولا هر سه هفته یکبار، تزریق خواهید داشت.
داروهای همراه
کورتیکواستروئیدها: پزشک به شما قرص استروئید (معادل 4 میلیگرم دگزامتازون دو بار در روز) تجویز خواهد کرد که لازم است شما آن را در روز قبل، همان روز، و روز بعد از مصرف پماکسا، مصرف کنید. این دارو بمنظور کاهش شدت و تعداد دفعات واکنشهای پوستی که ممکن است طی مصرف داروی ضد سرطان تجربه کنید، به شما تجویز میگردد.
مکمل ویتامین: پزشک به شما اسید فولیک خوراکی (ویتامین) و یا یک مولتی ویتامین حاوی اسید فولیک (350-1000 میکروگرم) تجویز میکند که باید یک بار در روز، هنگام مصرف پماکسا مصرف کنید. شما باید قبل از تزریق دوز اول پماکسا، طی هفت روز حداقل 5 دوز دریافت کنید. در نظر داشته باشید، دریافت اسید فولیک تا 21 روز پس از آخرین دوز تزریق پماکسا ادامه خواهد داشت. همچنین ویتامین B12 تزریقی 1000 میکروگرم یک هفته قبل از تزریق پماکسا و پس از آن تقریباً هر 9 هفته (برابر با 3 دوره درمان با پماکسا) تجویز میگردد. ویتامینB12 و اسید فولیک بمنظور کاهش اثرات سمی احتمالی داروی ضد سرطان تجویز میشود.
همانند تمامی داروها، پماکسا میتواند سبب عوارض جانبی شود، هرچند همه دچار این عوارض نمیشوند. چنانچه متوجه هر یک از موارد زیر شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
عوارض جانبی بسیار شایع (ممکن است بیش از 1 نفر در 10 نفر مبتلا شود):
کاهش سلولهای سفید خون
کاهش سطح هموگلوبین (کمخونی یا آنمی)
کاهش تعداد پلاکتهای خون
اسهال
استفراغ
درد، قرمزی، تورم یا زخم در دهان
حالت تهوع
بی اشتهایی، خستگی (ضعف و بی حالی)
راش پوستی
ریزش مو
یبوست
از دست دادن حس
آزمایش خون غیر طبیعی ناشی از کلیه
عوارض جانبی شایع (ممکن است 1 نفر در 10 نفر مبتلا شود):
واکنشهای حساسیتی (راش پوستی/ احساس سوختگی یا سوزن سوزن شدن)
عفونت از جمله عفونت خون
تب
از دست دادن آب بدن
نقص کلیه
التهاب پوست و خارش
درد قفسه سینه
ضعف عضلانی
ورم ملتحمه (چشم متورم)
ناراحتی معده
درد شکم
تغییر حس چشایی
آبریزش چشم
افزایش لکههای پوستی
آزمایش خون غیر طبیعی ناشی از کلیه
عوارض جانبی غیرشایع (ممکن است 1 نفر از 100 نفر مبتلا شود):
نارسایی حاد کلیه
تپش قلب تند
التهاب جدار مری (نای) (در درمان با پماکسا/ پرتو درمانی)
کولیت (ممکن است با خونریزی روده یا رکتوم همراه باشد)
پنومونی مایع میان بافتی ریه
ادم (افزایش مایع در بافتهای بدن که موجب ورم میشود)
برخی بیماران هنگامی که پماکسا را به صورت ترکیب با داروی ضد سرطان دیگری مصرف میکنند، حمله قلبی، سکته مغزی و یا “سکته مغزی خفیف” را تجربه میکنند.
پن سیتوپنی
پنومونی ناشی از رادیوتراپی (در بیمارانی که قبل، در طول و یا بعد از مصرف پماکسا پرتو درمانی شدهاند)، درد زیاد، دمای پایین بدن و تغییر رنگ
لخته شدن خون در رگهای خونی ریه (آمبولی ریه)
عوارض جانبی نادر (ممکن است 1 نفر از 1000 نفر مبتلا شود):
عوارض ناشی از اشعه (بثورات پوستی مانند آفتاب سوختگی شدید) (در پوست افرادی که قبلا پرتو درمانی داشتهاند، در روزها و سالهای پس از مواجه با اشعه رخ میدهد)
زرد زخم (بیماری تاول پوستی)، سندرم استیونز- جانسون و نکرولیز اپیدرمال سمی
آنمی همولیتیک وابسته به سیستم ایمنی
هپاتیت
شوک آنافیلاکتیک
عوارض جانبی ناشناخته (فراوانی را نمیتوان از دادههای موجود تخمین زد):
تورم اندام تحتانی به همراه درد و قرمزی
افزایش ادرار
تشنگی و افزایش مصرف آب
هایپرناترمی: افزایش سدیم در خون
التهاب پوست، عمدتاً در اندامهای تحتانی همراه با تورم، درد و قرمزی
شما ممکن است هر یک از این علائم را داشته باشید. در صورت مشاهده هر یک از این عوارض فوراً باید به پزشک خود اطلاع دهید.
دور از دسترس کودکان نگهداری گردد.
دارو در دمای زیر 30 درجه سانتی گراد و جهت محافظت از نور در بسته بندی اصلی نگهداری شود.
از یخ زدگی محافظت گردد.
محلول آماده سازی شده و محلول انفوزیون باید بلافاصله مصرف شود.
دارو را پس از اتمام تاریخ انقضا که بر روی برچسب دارو و جعبه ذکرشده، استفاده نکنید.
فرآورده برای یک بار مصرف است، باقیمانده دارو را پس از مصرف معدوم نمایید.
دارو نباید از طریق فاضلابهای خانگی دفع شود. از داروساز خود در مورد چگونگی دفع آن سؤال کنید. این اقدامات جهت حفاظت از محیط زیست است.
ترکیبات پماکسا
پودر لیوفیلیزه برای تهیه محلول غلیظ جهت تهیه محلول برای انفوزیون حاوی پمترکسد (به صورت دی سدیم) 100 میلیگرم و یا 500 میلیگرم است.
ترکیبات دیگر عبارتاند از: مانیتول، هیدروکسید سدیم و هیدروکلریک اسید.
شکل ظاهری پماکسا و محتوای بستهبندی
پماکسا پودر لیوفیلیزه به رنگ سفید یا زرد روشن و یا سبز مایل به زرد است.
هر جعبه حاوی:
1 عدد ویال پمترکسد 100 میلیگرم
1 عدد ویال پمترکسد 500 میلیگرم