سرطان تیروئید چیست؟
سرطان تیروئید در تیروئید شکل می‌گیرد، غده کوچک پروانه‌ای شکل در که هورمون‌هایی برای تنظیم متابولیسم تولید می‌کند. هورمون‌های تیروئید همچنین به کنترل دمای بدن، فشار خون و ضربان قلب کمک می‌کنند. سرطان تیروئید، نوعی سرطان غدد درون‌ریز، به طور کلی کاملاً قابل درمان است.
سرطان تیروئید چقدر شایع است؟
هر سال نزدیک به ۵۳۰۰۰ آمریکایی مبتلا به سرطان تیروئید می‌شوند. درمان اکثر سرطان‌های تیروئید بسیار موفق است. با این حال، سالانه حدود ۲۰۰۰ نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.
احتمال ابتلا به سرطان تیروئید در زنان، در مقایسه با مردان سه برابر بیشتر است. این بیماری معمولاً در زنان در ۴۰ و ۵۰ سالگی و مردان در ۶۰ و ۷۰ سالگی تشخیص داده می‌شود. حتی کودکان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
انواع سرطان تیروئید
متخصصان سرطان تیروئید را بر اساس نوع سلول‌هایی که سرطان از آنها رشد می‌کند طبقه‌بندی می‌کنند. انواع سرطان تیروئید عبارت‌اند از:
- پاپیلاری: تا ۸۰ درصد از تمام سرطان‌های تیروئید پاپیلاری هستند. این نوع سرطان به‌کندی رشد می‌کند. اگرچه سرطان پاپیلاری تیروئید اغلب به غدد لنفاوی گردن گسترش می‌یابد، اما این بیماری به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد. سرطان پاپیلاری تیروئید بسیار قابل درمان است و به‌ندرت کشنده است.
- فولیکولار: سرطان تیروئید فولیکولی تا ۱۵ درصد از تشخیص‌های سرطان تیروئید را تشکیل می‌دهد. این سرطان بیشتر به استخوان‌ها و اندام‌ها مانند ریه‌ها سرایت می‌کند. سرطان متاستاتیک (سرطانی که گسترش می‌یابد) ممکن است برای درمان چالش برانگیزتر باشد.
- مدولاری: حدود ۲ درصد از سرطان‌های تیروئید مدولاری هستند. یک چهارم افراد مبتلا به سرطان مدولاری تیروئید سابقه خانوادگی این بیماری را دارند. یک ژن معیوب (جهش ژنتیکی) ممکن است منجر به این سرطان شود.
- آناپلاستیک: این سرطان تهاجمی تیروئید سخت‌ترین نوع درمان است. می‌تواند به سرعت رشد کند و اغلب به بافت‌های اطراف و سایر قسمت‌های بدن شما گسترش می‌یابد. این نوع سرطان نادر حدود ۲ درصد از تشخیص‌های سرطان تیروئید را تشکیل می‌دهد.
مراحل سرطان تیروئید چیست؟
متخصصان از یک سیستم مرحله‌بندی برای تعیین اینکه سرطان تیروئید تا چه اندازه گسترش یافته است استفاده می‌کنند. به طور کلی، زمانی که سلول‌های سرطانی در تیروئید بیمار متاستاز می‌دهند، ابتدا به ساختارهای مجاور و غدد لنفاوی گسترش می‌یابند. پس از آن، سرطان می‌تواند به غدد لنفاوی دور، اندام‌ها و استخوان‌ها گسترش یابد.
مراحل سرطان تیروئید از ۱ (I) تا ۴ (IV) متغیر است. به زبان ساده، هر چه این تعداد بیشتر باشد، سرطان بیشتر گسترش یافته است.
علائم سرطان تیروئید
شما یا پزشکتان ممکن است توده یا رشدی در گردن خود به نام ندول تیروئید احساس کنید. اگر ندول تیروئید دارید وحشت نکنید. بیشتر گره‌ها خوش‌خیم هستند (نه سرطانی). از هر ۲۰ ندول تیروئید فقط ۳ مورد سرطانی (بدخیم) است.
سایر علائم سرطان تیروئید عبارت‌اند از:
مشکل در تنفس یا بلع.
از دست دادن صدا (گرفتگی صدا)
غدد لنفاوی متورم در گردن
علائم گسترش سرطان تیروئید چیست؟
اگر سرطان تیروئید به سایر نواحی بدن گسترش یافته باشد (متاستاز داده است)، ممکن است علائم زیر مشاهده شود:
خستگی
از دست دادن اشتها
تهوع و استفراغ
کاهش وزن غیرمنتظره
چه چیزی باعث سرطان تیروئید می‌شود؟
کارشناسان مطمئن نیستند که چرا برخی از سلول‌ها سرطانی (بدخیم) می‌شوند و به تیروئید حمله می‌کنند. برخی عوامل مانند قرار گرفتن در معرض اشعه، رژیم غذایی کم ید و ژن‌های معیوب می‌توانند خطر را افزایش دهند. سایر عوامل خطر عبارت‌اند از:
بزرگ شدن تیروئید (گواتر)
سابقه خانوادگی بیماری تیروئید یا سرطان تیروئید
تیروئیدیت (التهاب غده تیروئید).
جهش‌های ژنی (تغییرات) که باعث بیماری‌های غدد درون‌ریز می‌شوند، مانند نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد نوع ۲
مصرف کم ید
چاقی (شاخص توده بدنی بالا).
پرتودرمانی برای سرطان سر و گردن، به‌ویژه در دوران کودکی.
قرار گرفتن در معرض امواج رادیواکتیو ناشی از سلاح‌های هسته‌ای یا حادثه نیروگاه.
تشخیص سرطان تیروئید
اگر ندول تیروئید بزرگ شده یا سایر علائم سرطان تیروئید دارید، پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از این آزمایش‌ها را تجویز کند:
- آزمایش خون: آزمایش خون تیروئید سطح هورمون‌ها را بررسی می‌کند و عملکرد درست تیروئید را ارزیابی می‌کند.
- بیوپسی یا نمونه‌برداری: در طول بیوپسی آسپیراسیون با سوزن ظریف، پزشک سلول‌های تیروئید را برای آزمایش سلول‌های سرطانی خارج می‌کند. بیوپسی گره نگهبان می‌تواند تعیین کند که آیا سلول‌های سرطانی به غدد لنفاوی گسترش یافته‌اند یا خیر. پزشک ممکن است از فناوری اولتراسوند برای هدایت این روش‌های بیوپسی استفاده کند.
- اسکن ید رادیویی: این آزمایش می‌تواند سرطان تیروئید را تشخیص دهد و مشخص کند که آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر. بیمار یک قرص حاوی مقدار معینی از ید رادیواکتیو (رادیو ید) را می‌بلعد. طی چند ساعت، غده تیروئید ید را جذب می‌کند. پزشک از دستگاه خاصی برای اندازه‌گیری میزان تشعشع در غده استفاده می‌کند. مناطق با رادیواکتیوی کمتر، توجه پزشک را جلب می‌کنند.
- اسکن تصویربرداری: اسکن ید رادیواکتیو، توموگرافی کامپیوتری (CT) و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) می‌تواند سرطان تیروئید و گسترش سرطان را تشخیص دهد.
مدیریت و درمان سرطان تیروئید
درمان سرطان تیروئید به اندازه تومور و گسترش سرطان بستگی دارد. درمان‌ها عبارت‌اند از:
جراحی: جراحی رایج‌ترین درمان سرطان تیروئید است. بسته به اندازه و محل تومور، جراح ممکن است بخشی از غده تیروئید (لوبکتومی) یا تمام غده (تیروئیدکتومی) را بردارد. جراح همچنین غدد لنفاوی مجاور را که در آن سلول‌های سرطانی گسترش یافته‌اند، برمی‌دارد.
درمان با ید رادیواکتیو: با درمان با ید رادیواکتیو، قرص یا مایعی را می‌بلعد که حاوی دوز بالاتری از ید رادیواکتیو نسبت به آنچه در اسکن تشخیصی ید رادیواکتیو استفاده می‌شود. ید رادیواکتیو غده تیروئید بیمار را به همراه سلول‌های سرطانی کوچک می‌کند و از بین می‌برد. این درمان بسیار ایمن است. غده تیروئید تقریباً تمام ید رادیواکتیو را جذب می‌کند.
پرتودرمانی: پرتودرمانی سلول‌های سرطانی را می‌کشد و رشد آنها را متوقف می‌کند. پرتودرمانی خارجی از دستگاهی برای ارسال پرتوهای قوی انرژی به طور مستقیم به محل تومور استفاده می‌کند. پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی) شامل قرار دادن دانه‌های رادیواکتیو در داخل یا اطراف تومور است.
شیمی درمانی: داروهای شیمی درمانی داخل وریدی یا خوراکی سلول‌های سرطانی را می‌کشند و رشد سرطان را متوقف می‌کنند. تعداد بسیار کمی از افراد مبتلا به سرطان تیروئید به شیمی درمانی نیاز خواهند داشت.
شیمی درمانی یک درمان سیستمیک است، به این معنی که دارو وارد جریان خون می‌شود و در سراسر بدن حرکت می‌کند تا به سلول‌های سرطانی برسد و آنها را از بین ببرد.
شیمی درمانی به‌ندرت برای اکثر انواع سرطان تیروئید مفید است، اما خوشبختانه در بیشتر موارد به آن نیازی نیست. این روش اغلب با پرتودرمانی خارجی برای سرطان آناپلاستیک تیروئید ترکیب می‌شود و گاهی برای سایر سرطان‌های پیشرفته که دیگر به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، استفاده می‌شود.
داروهای شیمی درمانی که بیشتر برای درمان سرطان مدولاری تیروئید و سرطان تیروئید آناپلاستیک استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:
داکاربازین
وین کریستین
سیکلوفسفامید
دوکسوروبیسین
استرپتوزوسین
فلوراوراسیل
پکلی تاکسل (روش مصرف پلکی تاکسل)
دوستاکسل (انکوتاکسل)
کربوپلاتین (کربوکسا)
هورمون درمانی: این درمان مانع از ترشح هورمون‌هایی می‌شود که می‌توانند باعث گسترش یا عود سرطان شوند.
دارو درمانی هدفمند: این روش شامل داروهای جدیدتری که به طور خاص تغییرات درون سلول‌ها را که باعث سرطان می‌شوند هدف قرار می‌دهند، است و اکنون برای درمان برخی از سرطان‌های تیروئید استفاده می‌شوند. این داروها با داروهای شیمی درمانی استاندارد متفاوت هستند و اغلب انواع مختلفی از عوارض جانبی دارند.
انواع داروهای هدفمند مورد استفاده برای درمان سرطان تیروئید به عنوان مهارکننده‌های کیناز شناخته می‌شوند. مسدودکردن کینازهای خاص می‌تواند به درمان برخی سرطان‌ها کمک کند.
داروهای هدفمند برای سرطان پاپیلاری یا فولیکولی تیروئید
خوشبختانه اکثر این سرطان‌ها با جراحی و درمان با ید رادیواکتیو به طور مؤثر قابل درمان هستند، بنابراین نیاز کمتری به داروهای دیگر برای درمان آنها وجود دارد. اما زمانی که این درمان‌ها مؤثر نباشند، داروهای هدفمند می‌توانند مفید باشند.
مهارکننده‌های مولتی کیناز
لنواتینیب، سورافنیب و کابوزانتینیب داروهای هدفمندی هستند که به عنوان مهارکننده‌های مولتی کیناز شناخته می‌شوند، زیرا می‌توانند چندین پروتئین کیناز مختلف را مسدود کنند. این داروها به ۲ روش اصلی عمل می‌کنند:
به مسدودکردن تومورها از تشکیل رگ‌های خونی جدید کمک می‌کنند که تومورها برای رشد به آنها نیاز دارند.
برخی از پروتئین‌های ساخته شده توسط سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند که به طور معمول به رشد آنها کمک می‌کند.
لنواتینیب، سورافنیب اغلب می‌توانند به توقف رشد سرطان برای مدتی در افراد مبتلا به سرطان تیروئید متمایز (سرطان تیروئید پاپیلاری یا فولیکولی) که درمان با ید رادیواکتیو دیگر جواب نمی‌دهد، کمک کنند. اگر این داروها دیگر مفید نیستند، کابوزانتینیب ممکن است یک گزینه باشد.
مهارکننده‌های RET
در برخی از سرطان‌های تیروئید پاپیلاری و فولیکولی، سلول‌ها تغییرات خاصی در ژن RET دارند که باعث می‌شود از پروتئین RET کیناز غیرطبیعی بسازند. این پروتئین غیر طبیعی به رشد سلول‌ها کمک می‌کند.
سلپرکاتینیب نوعی دارو است که به عنوان مهارکننده RET شناخته می‌شود. اگر سلول‌های سرطانی دارای انواع خاصی از تغییرات ژن RET باشند، می‌توان از این دارو برای درمان سرطان پاپیلاری یا فولیکولی پیشرفته تیروئید استفاده کرد و درمان با ید رادیواکتیو گزینه خوبی نیست.
مهارکننده‌های TRK
تعداد کمی از سرطان‌های تیروئید تغییراتی در یکی از ژن‌های NTRK دارند. این تغییرات ژنی می‌تواند به رشد سلول‌های سرطانی کمک کند.
لاروترکتینیب و انترکتینیب پروتئین‌های غیر طبیعی TRK ساخته شده توسط ژن‌های NTRK را هدف قرار داده و غیرفعال می‌کنند. این داروها هر کدام می‌توانند در افراد مبتلا به سرطان تیروئید پیشرفته که دارای تغییر ژن NTRK هستند و با وجود سایر درمان‌ها همچنان در حال رشد هستند استفاده شوند.
داروهای هدفمند برای سرطان مدولاری تیروئید
پزشکان به یافتن داروهای هدفمند برای درمان سرطان مدولاری تیروئید (MTC) علاقه‌مند بوده‌اند، زیرا درمان‌های مبتنی بر هورمون تیروئید (از جمله درمان با ید رادیواکتیو) در برابر این سرطان‌ها مؤثر نیستند.
مهارکننده‌های مولتی کیناز
مهارکننده‌های RET
داروهای هدفمند برای سرطان آناپلاستیک تیروئید
پزشکان علاقه زیادی به یافتن داروهای هدفمند برای درمان سرطان تیروئید آناپلاستیک دارند، زیرا اکثر درمان‌های دیگر در برابر این سرطان‌ها چندان مؤثر نیستند.
مهارکننده‌های BRAF و MEK
مهارکننده‌های RET
مهارکننده‌های TRK
عوارض سرطان تیروئید چیست؟
سرطان تیروئید می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن مانند کبد، ریه‌ها یا استخوان‌ها گسترش یابد (متاستاز). تشخیص و درمان سرطان تیروئید در مراحل اولیه خطر متاستاز را کاهش می‌دهد.
سرطان تیروئید حتی پس از درمان می‌تواند عود کند. از آنجایی که سرطان تیروئید به‌کندی رشد می‌کند، ممکن است تا ۲۰ سال طول بکشد تا عود کند. عود در ۳۰ درصد موارد سرطان تیروئید اتفاق می‌افتد.
به طور کلی، چشم‌انداز درمان سرطان تیروئید مثبت است. اما مهم است که بدانید پس از جراحی یا درمان تیروئید، بدن شما همچنان برای عملکرد به هورمون‌های تیروئید نیاز دارد. شما مادام‌العمر به هورمون درمانی جایگزین تیروئید نیاز خواهید داشت. هورمون‌های تیروئید مصنوعی، مانند لووتیروکسین، تولید هورمون‌های تیروئیدی را که بدن شما دیگر به طور طبیعی تولید نمی‌کند، بر عهده می‌گیرد.
سرطان تیروئید چه تأثیری بر بارداری دارد؟
سرطان تیروئید دومین سرطان شایع در افراد باردار است. تقریباً ۱۰ درصد از سرطان‌های تیروئید در دوران بارداری یا در سال اول پس از زایمان ایجاد می‌شوند. کارشناسان بر این باورند که نوسانات سطح هورمون در دوران بارداری ممکن است باعث ایجاد سرطان شود.
بهبودی پس از درمان سرطان تیروئید چقدر طول می‌کشد؟
بهبودی به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سن، اندازه و مرحله تومور تیروئید، و نوع درمان
آیا می‌توانم از ابتلا به سرطان تیروئید پیشگیری کنم؟
بسیاری از افراد بدون هیچ دلیل شناخته شده‌ای به سرطان تیروئید مبتلا می‌شوند، بنابراین پیشگیری واقعاً ممکن نیست. اما اگر می‌دانید که در معرض خطر ابتلا به سرطان تیروئید هستید، ممکن است بتوانید این مراحل را انجام دهید:
جراحی پیشگیرانه: آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند تعیین کنند که آیا شما حامل یک ژن تغییریافته (جهش) هستید که خطر ابتلا به سرطان مدولاری تیروئید یا نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد را افزایش می‌دهد یا خیر. اگر ژن معیوب دارید، ممکن است پزشک قبل از ایجاد سرطان، جراحی پیشگیرانه را برای برداشتن غده تیروئید توصیه کند.
یدید پتاسیم: اگر در طول یک فاجعه هسته‌ای، در معرض تشعشعات قرار گرفته‌اید، مصرف یدید پتاسیم در عرض ۲۴ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تیروئید را کاهش دهد. یدید پتاسیم غده تیروئید شما را از جذب بیش از حد ید رادیویی مسدود می‌کند. در نتیجه غده شما سالم می‌ماند.
میزان بقای سرطان تیروئید چقدر است؟
از هر ۱۰ نفری که سرطان تیروئید دارند، هشت نفر به نوع پاپیلاری مبتلا می شوند. سرطان پاپیلاری تیروئید زمانی که سرطان متاستاز نکرده باشد، نرخ بقای پنج ساله تقریباً ۱۰۰٪ دارد. حتی زمانی که سرطان گسترش می یابد (متاستاز می کند)، میزان بقا نزدیک به ۸۰٪ است. این میزان به این معنی است که به طور متوسط، احتمال زنده ماندن حداقل ۵ سال پس از تشخیص، در مقایسه با افرادی که سرطان پاپیلاری متاستاتیک تیروئید ندارند، به طور متوسط ۸۰ درصد است. .
نرخ بقای پنج‌ساله سایر انواع سرطان تیروئید عبارت‌اند از:
- فولیکولار: نزدیک به ۱۰۰٪ برای موضعی. حدود ۶۳٪ برای متاستاز.
- مدولاری: نزدیک به ۱۰۰٪ برای موضعی. حدود ۴۰٪ برای متاستاز.
- آناپلاستیک: نزدیک به ۳۱٪ برای موضعی. ۴ درصد برای متاستاز.
آیا سرطان تیروئید قابل درمان است؟
بله، بیشتر سرطان‌های تیروئید قابل درمان هستند، به خصوص اگر سلول‌های سرطانی به نقاط دوردست بدن گسترش نیافته باشند. اگر درمان سرطان تیروئید منجر به بهودی کامل نشود، پزشک یک برنامه درمانی برای از بین بردن تومور تا حد ممکن و جلوگیری از رشد مجدد یا گسترش آن طراحی می‌کند.
