همه چیز درباره متاستاز استخوان

سرطانی که از یک جا شروع شده است می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند و به آن حمله کند. این گسترش متاستاز نامیده می‌شود. اگر تومور به استخوان گسترش یابد، به آن متاستاز استخوان می‌گویند.

متاستاز استخوان در واقع سرطانی نیست که از استخوان شروع شود. سرطانی که از استخوان شروع می‌شود، سرطان اولیه استخوان نامیده می‌شود؛ بنابراین توموری که به استخوان متاستاز داده است از سلول‌های استخوانی ساخته نشده است؛ یعنی هنگامی که سلول‌های سرطانی به استخوان‌ها گسترش می‌یابند. به‌عنوان‌مثال، ممکن است سلول‌های سرطانی از ریه به استخوان گسترش یابند که در این مورد، متاستاز استخوان را سرطان ریه متاستاتیک می‌نامند. در بزرگسالان، سرطان استخوان متاستاتیک بسیار شایع‌تر از سرطان اولیه استخوان است.

متاستاز استخوان می‌تواند مشکلات زیادی مانند درد، شکستگی استخوان یا مشکلات جدی‌تری ایجاد کنند. تقریباً همه سرطان‌ها می‌توانند به استخوان سرایت کنند، اما سرطان‌هایی که اغلب در استخوان پخش می‌شوند عبارت‌اند از: سینه، ریه، پروستات، کلیه، ملانوم، تخمدان و تیروئید. ستون فقرات شایع‌ترین محل متاستازهای استخوانی است. سایر نقاط رایج عبارت‌اند از: استخوان لگن (لگن)، استخوان بالای ساق (ران)، استخوان بازو (بازو)، دنده‌ها و جمجمه.

اصول استخوان

استخوان نوعی بافت همبند است که بیشتر از مواد معدنی مانند کلسیم و نوعی پروتئین به نام کلاژن تشکیل شده است. لایه بیرونی استخوان قشر نامیده می‌شود. مرکز اسفنجی استخوان را مغز استخوان می‌نامند.

استخوان زنده است و همیشه در فرآیندی به نام بازسازی خود را ترمیم و تجدید می‌کند. دو نوع سلول به این امر کمک می‌کند:

1. استئوبلاست ها سلول‌هایی هستند که استخوان جدید می‌سازند.
2. استئوکلاست ها سلول‌هایی هستند که استخوان قدیمی را شکسته یا دوباره جذب می‌کنند.

استخوان‌ها از اندام‌های حیاتی مثل دنده‌ها از ریه‌ها و قلب محافظت می‌کنند؛ همچنین مواد معدنی مانند کلسیم را که بدن برای کارکرد صحیح به آن نیاز دارد ذخیره و آزاد می‌کند.

مغز استخوان سلول‌های خونی شامل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها را می‌سازد. هنگامی که سلول‌های سرطانی به استخوان حمله می‌کنند، ممکن است تمام یا هر یک از این عملکردهای استخوانی تحت تأثیر قرار گیرند.

 

نحوه متاستاز سرطان به استخوان

هنگامی که سلول‌ها از تومور سرطانی جدا می‌شوند، می‌توانند از طریق جریان خون یا عروق لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن حرکت کنند. سلول‌های سرطانی می‌توانند در اندامی دور از جایی که شروع شده است مستقر شوند و ساخت تومور جدیدی را شروع کنند. تومور اصلی که سلول‌ها از آن جدا می‌شوند، تومور اولیه نامیده می‌شود. تومور جدیدی که تشکیل می‌شود تومور ثانویه نامیده می‌شود. تومورهای ثانویه در استخوان را متاستاز استخوان می‌نامند.

 

انواع مختلف سرطان تمایل به گسترش به قسمت‌های خاصی از بدن دارند. این سرطان‌ها معمولاً به استخوان‌ها سرایت می‌کنند:

1. متاستاز سرطان سینه به استخوان
2. متاستاز کبد به استخوان
3. متاستاز به مغز استخوان
4. متاستاز ریه به استخوان

 

سلول‌های سرطانی که به استخوان گسترش می‌یابند اغلب بر این مکان‌ها تأثیر می‌گذارند:

• اندام‌ها (استخوان بازو و بالای ساق پا)
• لگن (استخوان لگن)
• قفسه سینه
• جمجمه
• ستون فقرات

 

متاستاز استخوان می‌تواند ۲ نوع اصلی تومور استخوانی را تشکیل دهند:

تومور ممکن است مناطقی از استخوان را بخورد. این مورد باعث ایجاد سوراخ‌هایی به نام ضایعات استئولیتیک می‌شود. آنها می‌توانند استخوان‌ها را شکننده و ضعیف کنند؛ بنابراین استخوان‌ها به‌راحتی شکسته شده یا ترک می‌خورند.

تومور ممکن است باعث شکل‌گیری و ساخت غیر طبیعی استخوان شود. این نواحی از استخوان جدید ضایعات استئواسکلروتیک یا استئوبلاستیک نامیده می‌شوند. آنها سخت اما ضعیف و ناپایدار هستند. ممکن است بشکنند یا فرو بریزند.

 

به طور معمول، استخوان توسط ۲ نوع سلول استخوانی نگهداری می‌شود.

استئوبلاست ها و استئوکلاست ها. زمانی که این سلول‌ها به صورت اصولی و سالم فعالیت کنند، استخوان‌ها قوی و محکم باقی می‌مانند. وقتی سلول‌های سرطانی به استخوان گسترش می‌یابند، فعالیت استئوبلاست‌ها و استئوکلاست‌ها را مختل کرده یا سرعت می‌بخشند، بنابراین استخوان بیش از حد ضعیف شده یا بیش از حد تولید می‌شود. هر یک از این تغییرات می‌تواند باعث شکستن استخوان‌ها راحت‌تر از حد معمول شود.

هنگامی که سرطان به استخوان‌های ستون فقرات گسترش می‌یابد، می‌تواند بر روی نخاع فشار بیاورد. این می‌تواند باعث آسیب عصبی شود که در صورت عدم درمان فوری ممکن است منجر به فلج شود.

با حل شدن بیش از حد استخوان، کلسیم در خون آزاد می‌شود. این می‌تواند منجر به مشکلات ناشی از سطوح بالای کلسیم خون (هیپرکلسمی) شود. در ادامه با سایر مشکلات متاستاز استخوان آشنا خواهید شد.

 

علائم متاستاز استخوان

یافتن و درمان زودهنگام متاستازهای استخوانی می‌تواند به پیشگیری از مشکلات بعدی کمک کند.

درد

درد استخوان اغلب اولین علامت سرطانی است که به استخوان گسترش یافته است (متاستاز استخوان). درد ممکن است در ابتدا به صورت لحظه ای حس شود و از بین برود یا در شب بدتر می‌شود و ممکن است با حرکت بهتر شود. در مراحل بعدی ممکن است فرد درد ثابتی حس کند که در حین فعالیت بدتر می‌شود. ممکن است به‌مرور استخوان آنقدر ضعیف شود که بشکند. اگر متاستاز استخوان زود تشخیص داده شود، می‌توان از این امر پیشگیری کرد.

کاهش درد متاستاز استخوان

داروهای ضد درد در صورتی که با تجویز پزشک متخصص مصرف شوند، به بهبود درد کمک می‌کنند. بسیاری از انواع داروهای ضد درد برای درمان درد سرطان استفاده می‌شود. قرص‌ها، چسب‌ها و پمپ‌های ضد درد در این شرایط کاربرد دارند.

 

شکستگی استخوان

شکستگی استخوان به طور معمول با ضربه یا جراحت اتفاق می‌افتد، اما استخوان ضعیف می‌تواند در حین فعالیت‌های عادی بشکند. این شکستگی‌ها اغلب باعث درد ناگهانی و شدید می‌شوند. شکستگی‌های ناشی از متاستاز استخوان اغلب در استخوان‌های بلند بازوها و پاها و استخوان‌های ستون فقرات اتفاق می‌افتد. به‌عنوان‌مثال، درد ناگهانی در وسط کمر ممکن است به معنای شکستگی استخوان در ستون فقرات باشد.

پزشک شما برای پیشگیری از این عارضه متاستاز استخوان ممکن است داروهایی برای تقویت استخوان‌ها تجویز کند. سرطان در استخوان ممکن است برای مدتی قبل از شکستن استخوان درد شدید ایجاد کند. اگر اشعه ایکس نشان دهد که استخوان بازو یا پا ضعیف شده و  ممکن است شکسته شود، یک جراحی برای قرار دادن میله فلزی در قسمت ضعیف استخوان انجام می‌شود یا اگر استخوان قبلاً شکسته باشد، معمولاً یک تکیه گاه فولادی روی قسمت شکسته استخوان قرار داده می‌شود.

 

فشرده سازی طناب نخاعی

سرطانی که در استخوان‌های پشت رشد می‌کند می‌تواند بر نخاع فشار بیاورد. یکی از اولین علائم فشردگی نخاع، درد در پشت یا گردن است. اگر فشردگی نخاع ناشی از متاستاز استخوان فوراً درمان نشود، پاها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به‌طوری‌که فرد نمی‌تواند راه برود.  علائم فشردگی طناب نخاعی را در ادامه مشاهده می‌کنید.

1. کمردرد
2. بی‌حسی پاها یا شکم
3. ضعف پا یا مشکل در حرکت دادن پاها
4. از دست دادن کنترل ادرار یا مدفوع (بی‌اختیاری) یا مشکلات دفع ادرار

هنگامی که سرطان به ستون فقرات متاستاز می‌دهد، می‌تواند نخاع را منقبض یا فشرده کند. فشار روی نخاع ممکن است باعث این علائم و همچنین کمردرد شود. اگر متوجه چنین علائمی شدید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس بروید.

اگر نخاع در حال حاضر نشانه‌هایی از آسیب را نشان می‌دهد (مانند ضعف در پاها)، جراحی فوری در کنار پرتودرمانی ممکن است بهترین درمان باشد. این درمان ممکن است به بیمار امکان راه رفتن و عملکرد بهتر بدهد.

 

سطح کلسیم خون بالا

هنگامی که سرطان به استخوان‌ها گسترش می‌یابد، کلسیم بیش از حد از استخوان‌ها می‌تواند وارد جریان خون شود. این عارضه هیپرکلسمی نامیده می‌شود.

سطح بالای کلسیم خون می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند یبوست، دفع مکرر ادرار، احساس سستی یا خواب آلودگی، احساس تشنگی و نوشیدن مایعات زیاد، ضعف عضلانی، دردهای عضلانی و مفاصل، گیجی، کما و نارسایی کلیه.

درمان این عارضه متاستاز استخوان شامل دادن مقادیر زیادی مایعات داخل وریدی (IV) برای محافظت از کلیه های آسیب دیده و داروهایی مانند داروهای بیس فسفونات برای کاهش سریع سطح کلسیم خون است. هنگامی که سطح کلسیم به حالت عادی برگشت، درمان سرطان می‌تواند به جلوگیری از افزایش مجدد سطح کلسیم کمک کند.

 

علائم دیگر متاستاز استخوان

اگر متاستاز استخوان بر مغز استخوان شما تأثیر بگذارد، ممکن است علائم دیگری داشته باشید که ناشی از کاهش تعداد سلول‌های خونی است. سطح گلبول قرمز شما ممکن است کاهش یابد و باعث کم خونی شود. علائم کم خونی خستگی، ضعف و تنگی نفس است. اگر گلبول‌های سفید تحت تأثیر قرار گیرند، ممکن است دچار عفونت شوید. علائم عفونت شامل تب، لرز، خستگی یا درد است. اگر پلاکت شما پایین باشد، ممکن است خیلی راحت کبود یا خونریزی کنید.

برای شما مهم است که هر یک از این علائم را فوراً با پزشک خود در مراقبت‌هایید. یافتن و درمان زودهنگام متاستاز استخوان می‌تواند به کاهش عوارض کمک کند.

 

 

راه‌های تشخیص متاستاز استخوان

برخی از آزمایش‌های تصویربرداری متداول که برای بررسی استخوان‌ها استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

• اشعه ایکس
• سی تی اسکن
• ام آر آی
• اسکن PET
• اسکن استخوان

اسکن استخوان. اسکن استخوان اغلب می‌تواند متاستاز استخوان را زودتر از یک رادیوگرافی تشخیص دهد. اسکن کل اسکلت شما را بررسی می‌کند، بنابراین می‌توان تمام استخوان‌های بدن را از نظر متاستاز استخوان بررسی کرد. در اسکن استخوان، یک ردیاب رادیواکتیو خفیف از طریق ورید وارد خون شما می‌شود. ردیاب به سمت سلول‌های استخوانی بیمار در سراسر بدن جذب می‌شود. این به استخوان بیمار کمک می‌کند تا با وضوح بیشتری در اسکن نشان داده شود.

 

سی تی اسکن. این آزمایش تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن از جمله استخوان‌ها را نشان می‌دهد و از یک اشعه ایکس معمولی جزئیات بیشتری دارد. این دستگاه از ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری برای ایجاد تصاویر مقطعی از داخل بدن استفاده می‌کند. این تصاویر نشان می‌دهند آیا سرطان به استخوان‌ها گسترش یافته است یا خیر.

 

ام آر آی. اسکن MRI از امواج رادیویی و آهنرباهای قوی به‌جای اشعه ایکس برای ساختن تصاویری از استخوان‌ها و بافت ها استفاده می‌کند. اغلب، MRI کمک می‌کند تا نمای کلی توده استخوانی، بهتر دیده شود.

 

اشعه ایکس. اشعه ایکس می‌تواند نشان دهد که سرطان در کجای اسکلت گسترش یافته است. اشعه ایکس همچنین اندازه و شکل کلی تومور یا تومورها را نشان می‌دهد.

 

اسکن PET. این آزمایش تصویربرداری از نوعی قند استفاده می‌کند که رادیواکتیو است. این قند وارد خون شما می‌شود. سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های طبیعی، مقادیر زیادی قند را جذب می‌کنند. پس از تزریق، بیمار روی یک میز در یک اسکنر PET دراز می‌کشد، در حالی که تمام بدن تصویربرداری می‌شود. یک دوربین مخصوص از مناطق رادیواکتیو موجود در بدن عکس می‌گیرد. اسکن PET خیلی دقیق نیست، اما گاهی اوقات می‌تواند تومورهای بسیار کوچکی را تشخیص دهد که در آزمایشات دیگر قابل مشاهده نیست. اگر ناحیه غیر طبیعی دیده شود، پزشک شما احتمالاً آزمایش دیگری را برای اطلاعات بیشتر تجویز خواهد کرد.

 

تست‌های آزمایشگاهی

متاستاز استخوان می‌تواند باعث ترشح بسیاری از مواد در خون شود. در این حالت می‌توان آزمایش خون انجام داد تا ببیند آیا مقادیر بالاتر از حد طبیعی وجود دارد یا خیر. وجود مقادیر بالای کلسیم و آنزیمی به نام آلکالین فسفاتاز در آزمایش خون می‌تواند به تشخیص متاستاز استخوان کمک کند. اما به یاد داشته باشید، سطوح بالاتر این مواد می‌تواند نشانه‌ای از سایر مشکلات سلامتی نیز باشد، نه فقط متاستاز.

 

درمان متاستاز استخوان

متاستازهای استخوانی با همان درمان‌هایی که برای درمان سرطان اولیه استفاده می‌شود، درمان می‌شوند. به‌عنوان‌مثال، سرطان متاستاتیک پروستات در استخوان ممکن است با هورمون درمانی درمان شود. همراه با درمان سرطان اولیه، از این درمان‌ها می‌توان برای متاستاز استخوان استفاده کرد:

1. بیس فسفونات‌ها (داروهایی که سرعت تجزیه استخوان توسط سلول‌های استخوانی به نام استئوکلاست ها را کاهش می‌دهند)
2. دنوزوماب
3. پرتودرمانی و رادیو داروها (داروهای رادیواکتیو)
4. عمل جراحی
5. فرسایش تومور
6. سیمان استخوان
7. درمان‌های دیگر، از جمله فیزیوتراپی و داروهای ضد درد

 

درمان متاستاز استخوان با دارو

بیس فسفونات‌ها عبارت‌اند از پامیدرونات و زولدرونیک اسید. این داروها تجزیه غیرطبیعی استخوان ناشی از متاستاز استخوان را کند می‌کنند. بیس فسفونات‌ها این ۳ عملکرد را دارند:

1. کاهش خطر شکستگی استخوان
2. کاهش درد استخوان
3. کاهش سطوح بالای کلسیم خون

بیس فسفونات‌ها در درمان سرطان اغلب از طریق یک لوله کوچک و انعطاف پذیر به نام IV (داخل وریدی) هر ۳ تا ۱۲ هفته تجویز می‌شوند. آنها همچنین می‌توانند به عنوان قرص خوراکی مصرف شوند.

گاهی اوقات دنوزوماب به‌جای بیس فسفونات استفاده می‌شود و هر ۴ هفته به صورت تزریقی زیر پوست تزریق می‌شود. عوارض جانبی ممکن است شامل بثورات پوستی، درد عضلات یا مفاصل، حالت تهوع، یبوست و اسهال باشد.

 

پرتودرمانی و رادیو داروها

در روش پرتودرمانی برای درمان متاستاز استخوان از پرتوهای قوی اشعه ایکس برای آسیب رساندن یا تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. تابش اغلب به کاهش درد و کشتن سلول‌های تومور در متاستازهای استخوانی کمک می‌کند. همچنین ممکن است برای کمک به جلوگیری از شکستگی و درمان فشردگی نخاع استفاده شود. ممکن است ۲ تا ۳ هفته طول بکشد تا اثرات کامل این درمان متاستاز استخوان مشاهده شود. عوارض جانبی اشعه ممکن است شامل تغییرات پوستی در ناحیه تحت درمان باشد.

رادیو دارو درمانی نوع دیگری از پرتودرمانی است. این درمان شامل قرار دادن یک ماده رادیواکتیو در خون شما از طریق ورید است. این ماده به مناطقی از استخوان که سرطان دارند جذب می‌شود. پرتو دادن مستقیم به استخوان به این روش سلول‌های سرطانی فعال را در آنجا می‌کشد و می‌تواند علائم را کاهش دهد.

 

عمل جراحی

جراحی ممکن است برای پیشگیری یا درمان شکستگی استخوان انجام شود. این جراحی می‌تواند شامل برداشتن بیشتر تومور، تثبیت استخوان برای جلوگیری یا مدیریت شکستگی یا هر دو باشد. میله‌ها، صفحات یا پین‌های فلزی ممکن است برای تقویت ساختار استخوان آسیب دیده در اثر متاستاز استخوان قرار داده شوند.

 

سیمان استخوان

سیمان یا چسب سریع گیرش را می‌توان با استفاده از سوزن در استخوان قرار داد. این می‌تواند به تثبیت استخوان یا تقویت آن کمک کند.  این درمان ممکن است در خط آخر درمان متاستاز استخوان و پس از درمان‌های دیگری که برای از بین بردن تومور در استخوان استفاده شده است، استفاده شود.

 

سایر روش‌های درمانی

سایر درمان‌های متاستاز استخوان شامل فیزیوتراپی و کنترل درد با یا بدون دارو است. بسیاری از داروهای مختلف یا ترکیبی از داروها را می‌توان برای درمان درد متاستاز استخوان استفاده کرد. انواع اصلی داروهای مورد استفاده برای درمان این درد، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن هستند. آنها موادی به نام پروستاگلاندین ها را متوقف می‌کنند.

 

داروهایی که برای درمان متاستاز استخوان استفاده می‌شود، داروهای بیس فسفونات پامیدرونات و فرکتا زولدرونیک اسید (…) و داروی دنوزوماب هستند. این داروها به صورت داخل وریدی یا زیر جلدی (زیر پوست) تجویز می‌شوند. اکثر بیماران در ابتدا یک بار در ماه تحت درمان قرار می‌گیرند، اما با بهبود بیماری ممکن است تعداد دفعات کمتر شود. درمان با یکی از این داروها می‌تواند به جلوگیری از آسیب بیشتر استخوان و عوارض مربوط به استخوان‌های ضعیف مانند شکستگی، هیپرکلسمی و فشرده سازی نخاع کمک کند.