مولتیپل میلوما چیست؟

مولتیپل میلوما یک سرطان خون نادر است که سلول‌های پلاسما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سلول‌های پلاسما گلبول‌های سفید خون و بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که گاهی اوقات سلول‌های B نامیده می‌شوند و آنتی بادی می‌سازند. این آنتی بادی‌ها که ایمونوگلوبولین نامیده می‌شوند، به مبارزه با عفونت کمک می‌کنند.

مولتیپل میلوما زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های سالم به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل شده و با تکثیر خود،  آنتی‌بادی‌های غیرطبیعی به نام پروتئین M تولید می‌کنند. این تغییر بر استخوان‌ها، کلیه‌ها و توانایی بدن برای ساخت گلبول‌های قرمز و سفید سالم و پلاکت‌ها تأثیر می‌گذارد. در حالی که متخصصان نمی‌توانند مولتیپل میلوما را درمان کنند، اما می‌شود شرایط و علائم مرتبط را درمان کرده و پیشرفت بیماری را کاهش داد.

برخی از افراد مبتلا به مولتیپل میلوم بدون علائم هستند، اما آزمایش خون نشانه‌هایی از شرایطی را نشان می‌دهد که ممکن است به مولتیپل میلوما تبدیل شود. در این مورد، متخصصان ممکن است به‌جای شروع درمان، انتظار مراقبه یا نظارت بر سلامت کلی شما را توصیه کنند. متخصصان نمی‌توانند مالتیپل میلوما را درمان کنند، اما می‌توانند شرایط و علائم مرتبط را درمان کرده و پیشرفت آن را کاهش دهند.

آیا مولتیپل میلوما یک بیماری کشنده است؟

هیچ درمان شناخته شده‌ای برای مولتیپل میلوما وجود ندارد. متخصصان درمان‌هایی را ارائه می‌دهند تا کیفیت زندگی بیماران بهتر شود و بهبودی طولانی مدت را فراهم سازند. بهبودی زمانی پس از درمان است که علائم و نشانه‌های مولتیپل میلوما را نداشته باشید.

آیا مولتیپل میلوما یک بیماری شایع است؟

مولتیپل میلوما نادر است و هر سال حدود ۷ نفر از ۱۰۰۰۰۰ نفر را مبتلا می‌کند. متخصصان تخمین می‌زنند که حدود ۱۰۰۰۰۰ نفر در ایالات متحده به مولتیپل میلوما مبتلا هستند.

مولتیپل میلوما مردان را بیشتر از زنان مبتلا می‌کند. این بیماری دو برابر افراد سیاه‌پوست را نسبت به سایر نژادها تحت تأثیر قرار می‌دهد. اکثر افراد مبتلا به مولتیپل میلوما بین ۴۰ تا ۷۰ سال تشخیص داده می‌شوند. سن متوسط تشخیص بین ۶۵ تا ۷۴ سال است.

عوارض مولتیپل میلوما

علائم مولتیپل میلوما در طول زمان ایجاد می شود و ممکن است شبیه سایر بیماری‌ها باشد. در اینجا برخی از شرایط مرتبط با مولتیپل میلوما و علل آن آورده شده است:

1. کم خونی: بیمار گلبول‌های قرمز کافی ندارد؛ زیرا تکثیر سلول‌های پلاسما غیر طبیعی جایی برای گلبول‌های قرمز باقی نمی‌گذارد.
2. عفونت باکتریایی، به‌ویژه ذات‌الریه: مانند گلبول‌های قرمز، سلول‌های پلاسما غیر طبیعی در حال تکثیر هستند و گلبول‌های سفید سالم را که با عفونت مبارزه می‌کنند، جمع می‌کنند.
3. ترومبوسیتوپنی: بیمار پلاکت کافی یعنی سلول‌هایی را که به لخته‌شدن خون کمک می‌کنند ندارد؛ زیرا سلول‌های پلاسما غیر طبیعی، این پلاکت‌ها را از بین می‌برند و مغز استخوان را از تولید پلاکت کافی باز می‌دارند.
4. درد استخوان/شکستگی استخوان: درد و یا شکستگی استخوان ممکن است در صورتی که سلول‌های پلاسمای غیرطبیعی بافت استخوان را تخریب کنند، ایجاد شوند. اینها ضایعات استئولیتیک هستند.
5. نارسایی کلیه: سلول‌های پلاسما غیرطبیعی پروتئین‌های M می‌سازند که فرآیند فیلتر کردن را مسدود کرده و به کلیه‌های بیمار آسیب می‌رسانند.
6. آمیلوئیدوز: این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که پروتئین‌های غیرطبیعی (پروتئین‌های آمیلوئید) در اندام‌های فرد مبتلا به مولتیپل میلوما انباشته شوند.
7. هیپرکلسمی: این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان‌های آسیب دیده یا ضعیف شده، کلسیم زیادی را وارد جریان خون می‌کنند.

علائم مولتیپل میلوما چیست؟

مولتیپل میلوما علائم زیادی ایجاد می‌کند، اما درد استخوان اغلب اولین علامتی است که افراد متوجه آن می‌شوند. علائم دیگر عبارتند از:

• ضعف در بازوها و پاها و یا احساس بی حسی در بازوها و پاها. مولتیپل میلوما می‌تواند استخوان‌های ستون فقرات را تحت تأثیر قرار دهد و باعث فرو ریختن آنها و فشار بر روی نخاع شود.
• احساس خستگی بیش از حد و ضعف که نشانه‌های کم خونی هستند.
• تهوع و استفراغ که ممکن است نشانه هیپرکلسمی باشد.
• نداشتن اشتها و یا احساس تشنگی بیشتر از حد معمول که ممکن است نشانه هایپرکلسمی باشند.
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• تب بی دلیل که ممکن است نشانه عفونت باکتریایی باشد.
• کبودی یا خونریزی به دلیل کمبود پلاکت
• احساس گیجی

چگونه یک فرد به مولتیپل میلوما مبتلا می شود؟

متخصصان و محققان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث ایجاد مولتیپل میلوما می شود. برخی از دلایل بالقوه ای که آنها در حال بررسی هستند عبارتند از:

جهش‌های ژنتیکی

عوامل محیطی: برخی از مطالعات ارتباط بالقوه بین مولتیپل میلوما و قرار گرفتن در معرض تشعشعات یا مواد شیمیایی موجود در آفت کش‌ها، کود و… را نشان می‌دهند.

داشتن یک بیماری یا شرایط التهابی: نمونه‌هایی از بیماری‌های التهابی عبارتند از بیماری قلبی، دیابت نوع ۲ و آرتریت روماتوئید.

چاقی و سطوح بالای چربی بدن

تشخیص مولتیپل میلوما

متخصصان با انجام معاینه فیزیکی، پرسش در مورد علائم و پرسش در مورد سابقه پزشکی خانوادگی، مولتیپل میلوما را تشخیص می‌دهند. آنها ممکن است چندین آزمایش برای تأیید تشخیص انجام دهند؛ سپس طبقه بندی شرایط را تعیین می‌کنند تا بتوانند مرحله سرطان یا اندازه یا محل تومور سرطانی را تعیین کنند.

متخصصان از چه آزمایش‌هایی برای تشخیص مولتیپل میلوما استفاده می‌کنند؟

شمارش کامل خون (CBC): این آزمایش تعداد گلبول‌های قرمز و سفید، میزان هموگلوبین در گلبول‌های قرمز و سطح غلظت گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کند.

آزمایش شیمی خون: این آزمایش سطوح کراتین (برای عملکرد کلیه)، سطح آلبومین، سطح کلسیم و سطح لاکتیک دهیدروژناز (LDH) را نشان می‌دهد. LDH یک نشانگر تومور است. تومور مارکر ماده ای در سلول‌های سرطانی یا سلول‌های سالم است که به سرطان پاسخ می‌دهند.

آزمایش کمی ایمونوگلوبولین: این آزمایش خون سطح برخی از آنتی بادی‌ها را در خون اندازه گیری می‌کند.

الکتروفورز: این آزمایش پروتئین‌های M را در خون بررسی می‌کند.

آزمایشات ادرار

اشعه ایکس: متخصصان از اشعه ایکس برای جستجوی استخوان‌های آسیب دیده توسط مولتیپل میلوما استفاده می‌کنند.

اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): این روش دیگری برای بررسی آسیب استخوان است.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): متخصصان ممکن است از این آزمایش برای جستجوی پلاسماسیتوما که گروه‌های منفرد از سلول‌های پلاسما غیر طبیعی هستند، استفاده می‌شود.

اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET): این آزمایش دیگری برای پلاسماسیتوما است.

بیوپسی مغز استخوان: متخصصان ممکن است بیوپسی مغز استخوان را برای تجزیه و تحلیل درصد سلول‌های پلاسما طبیعی و غیر طبیعی در مغز استخوان انجام دهند. آنها همچنین ممکن است نمونه مغز استخوان را برای تغییراتی در DNA شما که ممکن است باعث رشد سرطان شود، آزمایش کنند.

درمان مولتیپل میلوما

متخصصان بر اساس علائم و وسعت بیماری، مولتیپل میلوما را درمان می‌کنند. برخی از درمان‌هایی که متخصصان ممکن است در صورت داشتن علائم ناشی از مولتیپل میلوما از آنها استفاده کنند عبارتند از:

• داروهای ضد درد: افراد اغلب درد استخوانی قابل توجهی دارند.
• آنتی بیوتیک ها: سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند منجر به عفونت‌های بیشتری شود. پزشک ممکن است برای رفع این عفونت‌ها آنتی بیوتیک تجویز کند.
• استروئیدها: دوزهای بالای استروئیدها می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند و التهاب را کاهش دهند.
• شیمی درمانی: متخصصان از شیمی درمانی برای کاهش تعداد سلول‌های پلاسما غیر طبیعی استفاده می‌کنند. داروهای شیمی درمانی که می‌توانند برای درمان مولتیپل میلوما استفاده شوند عبارتند از:

سیکلوفسفامید

دوکسوروبیسین

دوکسوروبیسین لیپوزومی

ملفالان

بنداموستین (لیکیت)

ایمونوتراپی: این درمان سیستم ایمنی بدن شما را تحریک می‌کند تا سلول‌های ضد سرطان بیشتری تولید کند. از آنجایی که این داروها می‌توانند خطر لخته‌شدن خون جدی را افزایش دهند، اغلب همراه با آسپرین یا رقیق کننده خون تجویز می‌شوند.

لنالیدومید (انلیدو) این اغلب اولین IMiD است که در درمان مولتیپل میلوما استفاده می شود. در افرادی که میلوم آنها پس از پیوند سلول‌های بنیادی یا درمان اولیه در حال بهبودی است، ممکن است لنالیدوماید برای درمان نگهدارنده برای کمک به طولانی شدن بهبودی تجویز شود.

مهارکننده‌های پروتئازوم نیز کمپلکس‌های آنزیمی (پروتئازوم ها) در سلول‌ها، از تجزیه پروتئین‌های مهم برای کنترل تقسیم سلولی، متوقف می‌کنند. به نظر می‌رسد که آنها سلول‌های تومور را بیشتر از سلول‌های طبیعی تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما بدون عوارض نیستند.

بورتزومیب (زومیبا) اولین دارو از این نوع بود که مورد تایید قرار گرفت و اغلب برای درمان مولتیپل میلوما استفاده می شود. ممکن است به‌ویژه در درمان بیماران میلوما با مشکلات کلیوی مفید باشد.

در بیمارانی که میلوما پس از پیوند سلول‌های بنیادی یا درمان اولیه بهبود یافته است، بورتزومیب نیز ممکن است برای درمان نگهدارنده برای طولانی‌تر کردن بهبودی تجویز شود.

• پرتودرمانی: این درمان سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد و تومورهای استخوانی را کاهش می‌دهد.
• پیوند سلول‌های بنیادی: سلول‌های بنیادی سلول‌های تخصصی در مغز استخوان یا خون هستند که می‌توانند به تولید سلول‌های پلاسمای جدید سالم کمک کنند. متخصصان معمولاً پیوند سلول‌های بنیادی اتولوگ را توصیه می‌کنند. این درمان سلول‌های بنیادی آسیب دیده یا ناسالم را با سلول‌های بنیادی سالم از بدن جایگزین می‌کند.